List do Pani Prezes Zarządu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w sprawie programu „Aktywny Samorząd”

Szanowni Państwo!
Przedstawiamy treść listu skierowanego do Pani Prezes Zarządu Państwowego Funduszu Rehabilitacji, Teresy Hernik, dotyczący pilotażowego programu "Aktywny Samorząd". Zapraszamy do zapoznania się ze wspólnym stanowiskiem organizacji pozarządowych, z którymi współpracujemy. 

Szanowna Pani Prezes!

Fundusz opublikował dokument „Kierunki działań oraz warunki brzegowe obowiązujące realizatorów pilotażowego programu Aktywny samorząd w 2015 roku". Z 11 dotychczas realizowanych zadań zostały wykreślone 4, w tym „Pomoc w zakupie sprzętu elektronicznego lub jego elementów oraz oprogramowania". Z tej formy wsparcia korzystało wiele osób z dysfunkcją narządu wzroku oraz osób głuchoniewidomych, występujących o refundację zakupu m.in. sprzętu elektronicznego i oprogramowania.
Zwracamy także uwagę, że program Aktywny Samorząd nie uwzględnia w ogóle potrzeb osób głuchych i słabosłyszących – w tym dofinansowań do zakupu aparatów słuchowych i innego sprzętu wspomagającego słyszenie.
Od momentu opublikowania przywołanego dokumentu otrzymujemy bardzo wiele sygnałów zaniepokojenia od osób wykluczonych z przedmiotowego programu.
Można co prawda korzystać w PCPR-ach z programu „Likwidacja barier w komunikowaniu się oraz barier technicznych". Należy jednak podkreślić, iż jest to program dedykowany osobom z różnymi dysfunkcjami (w tym niepracującym osobom starszym), a katalog refundowanych pozycji jest bardzo szeroki. W efekcie wpływa bardzo dużo wniosków. W rezultacie nie starcza m.in. środków na droższy sprzęt.
Usunięcie zadania „Pomoc w zakupie sprzętu elektronicznego lub jego elementów oraz oprogramowania" sprawi, iż liczba wniosków wpływających do PCPR-ów znacząco wzrośnie. Spowoduje to, że zmniejszą się szanse na otrzymanie dofinansowania przez tych, którzy do tej pory z tego programu korzystali – w tym przez osoby starsze, które nie mogły skorzystać z programu „Aktywny Samorząd". Paradoksalnie więc usunięcie wsparcia dla osób z dysfunkcją narządu wzroku uderzy także w inne osoby z niepełnosprawnościami, bowiem skurczą się możliwości wsparcia ich w ramach „Likwidacji barier w komunikowaniu się".
Mamy świadomość, że środki finansowe są ograniczone – rozumiemy, że konieczne są decyzje o zmianie ich dystrybucji. Właśnie w tej trudnej sytuacji oczekujemy, że przy podejmowaniu decyzji Zarząd będzie je konsultował. Gdy powołana została Społeczna Rada Konsultacyjna, wydawało się, że powstała płaszczyzna dialogu i wypracowywania najlepszych możliwych rozwiązań. Niestety, jak pokazują ostatnie miesiące – rola i pozycja Rady zostały zmarginalizowane, nie jest ona przeważnie informowana o planach Zarządu. Tym bardziej trudno mówić o roli konsultacyjnej. Sposób dokonania zmian w programie Aktywny Samorząd jest tylko ostatnim, jaskrawym potwierdzeniem roli, jaką pełni (lub raczej nie pełni) Rada.
Biorąc pod uwagę przytoczone argumenty wnosimy o przywrócenie zadania: „Pomoc w zakupie sprzętu elektronicznego lub jego elementów oraz oprogramowania" oraz wykorzystania Społecznej Rady Konsultacyjnej do komunikacji ze środowiskiem.

Z poważaniem,
Grzegorz Kozłowski – Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym,
Społeczna Rada Konsultacyjna

w imieniu własnym oraz następujących osób:
1. Barbara Abramowska – Społeczna Rada Konsultacyjna
2. Damian Wojciech Dudała – Fundacja Instytut Badań i Rozwoju Lokalnego
3. Wojciech Figiel – Krajowa Reprezentacja Doktorantów
4. Małgorzata Fronczak – Fundacja Eudajmonia
5. Maciej Kasperkowiak – Polska Fundacja Osób Słabosłyszących
6. Krzysztof Kotyniewicz – Polski Związek Głuchych
7. Piotr Kowalski – Społeczna Rada Konsultacyjna
8. Dr Agnieszka Kloskowska-Dudzińska
9. Jolanta Kramarz – Fundacja Vis Maior
10. Justyna Kucińska – Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego
11. Piotr Kuźniak – Fundacja Imago
12. Justyna Mańkowska – Fundacja na Rzecz Rozwoju Audiodeskrypcji Katarynka
13. Paweł Parus – Dolnośląska Wojewódzka Społeczna Rada do spraw Osób Niepełnosprawnych
14. Anna Puławska-Rodzik – Fundacja eudajmonia
15. Dr Katarzyna Roszewska – Społeczna Rada Konsultacyjna
16. Mikołaj Rotnicki – Wielkopolskie Stowarzyszenie Niewidomych
17. Małgorzata Silny – Fundacja KSK
18. Piotr Todys – Społeczna Rada Konsultacyjna, Fundacja TUS
19. Aleksander Waszkielewicz – Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego
20. Robert Więckowski – Fundacja Kultury bez Barier
21. Jacek Zadrożny – Fundacja Vis Maior

Do wiadomości:
1. Pełnomocnik Rządu ds. Niepełnosprawnych
2. Rada Nadzorcza PFRON
3. Poseł Sławomir Piechota, Przewodniczący Sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny
4. Poseł do Parlamentu Europejskiego – Marek Plura
5. Rzecznik Praw Obywatelskich
6. Społeczna Rada Konsultacyjna przy Zarządzie PFRON

post

Prawo do rodziny i rodzicielstwa

Czy małżeństwo i posiadanie rodziny jest zarezerwowane wyłącznie dla osób zdrowych?

Czy radości i trosk związanych z rodzicielstwem mogą doświadczać tylko mamy bez orzeczenia o niepełnosprawności?

Oczywiście, że nie.

Zgodnie z naszą Konstytucją wszyscy obywatele powinni mieć zapewnioną  ochronę prawną życia prywatnego, rodzinnego oraz prawo do decydowania o swoim życiu osobistym i wychowania dzieci zgodnie  z własnymi przekonaniami.

Także Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych  (Artykuł 23) zobowiązuje państwo do podjęcia odpowiednich środków w sprawach dotyczących małżeństwa, rodziny, rodzicielstwa i związków, aby zapewnić:

„a) uznanie prawa wszystkich osób niepełnosprawnych, które są w odpowiednim do zawarcia małżeństwa wieku, do zawarcia małżeństwa i do założenia rodziny, na podstawie swobodnie wyrażonej i pełnej zgody przyszłych małżonków,

b) uznanie prawa osób niepełnosprawnych do podejmowania swobodnych i odpowiedzialnych decyzji o liczbie i czasie urodzenia dzieci oraz do dostępu do dostosowanych do wieku edukacji i informacji dotyczących prokreacji i planowania rodziny, a także do środków niezbędnych do korzystania z tych praw,

c) zachowanie zdolności rozrodczych przez osoby niepełnosprawne, w tym przez dzieci, na zasadzie równości z innymi osobami.”

Blokowanie możliwości osobom z niepełnosprawnościami, aby mogli się oni spełniać w roli małżonków oraz rodziców jest niedopuszczalne. Państwo zobowiązane jest do chronienia, dbania i skutecznego wspierania rodzin, gdyż stanowią one podstawową komórkę społeczną. Rodziny z niepełnosprawnościami mogą więc liczyć  i powinny egzekwować odpowiednią pomoc, zgodną z potrzebami, w wykonywaniu obowiązków związanych z wychowywaniem dzieci.

 

Przeszkody uniemożliwiające zawarcie małżeństwa

Przypadki, w których urzędnik stany cywilnego odmawia parze z niepełnosprawnością prawa do zawarcia związku małżeńskiego, kilkakrotnie były nagłośniane przez media, trafiały do Rzecznika Praw Osób Niepełnosprawnych oraz sprowokowały dyskusję na temat artykułu 12 Kodeksu rodzinnego
i opiekuńczego. Zgodnie z nim małżeństwo nie może zostać zawarte przez osoby chore psychicznie lub niepełnosprawne intelektualnie. Problem polega na tym, że pojedynczy urzędnik stanu cywilnego nie posiada kompetencji do diagnozowania stopnia niepełnosprawności, co nie zmienia faktu, że może on odmówić udzielenia ślubu osobie z niepełnosprawnością w oparciu o swoje zdanie. Obecnie trwają prace nad zmianą kodeksu, tak aby pojedynczy urzędnik USC nie miał takiej możliwości, gdyż może podjąć błędną i krzywdzącą decyzję.

 

Rodzicielstwo

Wiele kontrowersji budzi procedura odbierania dzieci rodzicom z niepełnosprawnościami. Problem ten może wynikać z przekonania, iż osoby z niepełnosprawnością nie poradzą sobie z opieką nad dzieckiem czy nieświadomie dopuszczą się zaniedbań w wychowaniu. Jednak Konwencja jasno mówi, że „w żadnym wypadku nie można  odebrać dziecka rodzicom z powodu (…) niepełnosprawności jednego lub obojga rodziców.” W sytuacji, gdy „najbliższa rodzina nie jest w stanie sprawować opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym, należy podjąć wszelkie wysiłki, aby zapewnić alternatywną opiekę przez dalszą rodzinę, a jeżeli okaże się to niemożliwe, w ramach społeczności w warunkach rodzinnych”

 

W Polsce żyje ponad 5 milionów osób z niepełnosprawnościami. Nie wiadomo ilu z nich posiada potomstwo, gdyż do tej pory nie prowadzono badań na ten temat. Ponadto do niedawna temat seksualności osób z niepełnosprawnościami oraz ich potrzeby spełnienia się w roli jako rodziców był spychany na margines, traktowany jak temat tabu.

Powoli sytuacja ulega zmianie – już teraz można brać udział w konferencjach, panelach dyskusyjnych poświęconych tym tematom. Na forach internetowych rodzice dzielą się swoimi doświadczeniami związanymi z wychowywaniem dzieci i udowadniają, że niepełnosprawność nie jest przeszkodą w założeniu pełnoprawnej i funkcjonującej rodziny.

Jednak, jak wynika z naszych doświadczeń i obserwacji: regulacje prawne mówią jedno, rzeczywistość pokazuje co innego.

Jeżeli spotkałeś/spotkałaś się z przypadkiem łamania praw rodzica z niepełnosprawnością lub zaniedbań ze strony Państwa w tej kwestii, zgłoś to jak najszybciej za pomocą systemu Monitoringu Konwencji.

Jesteśmy po to, aby pomagać!

Źródła: sejm.gov.pl, niepelnosprawni.gov.pl, www.msw.gov.pl, www.nto.pl.