post

Dostępność architektoniczna budynków użyteczności publicznej

O dostępności architektonicznej mówi art. 9 Konwencji, który zobowiązuje Państwo do eliminacji przeszkód i barier w zakresie dostępności(…):

„a) budynków, dróg, transportu oraz innych urządzeń wewnętrznych i zewnętrznych, w tym szkół, mieszkań, instytucji zapewniających opiekę medyczną i miejsc pracy,”

W Polsce dostępność architektoniczną reguluje szereg ustaw i rozporządzeń. Oto przegląd tych najważniejszych przepisów:

Ustawa Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 r. (Dz. U. 03 Nr 207 poz. 2016 z późn. zm.). w art. 5 ust. 1 pkt 4 mówi, że należy, projektować i budować tak, aby zapewnić niezbędne warunki do korzystania z obiektów użyteczności publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego przez osoby niepełnosprawne, w szczególności poruszające się na wózkach inwalidzkich;

W rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. 02 Nr 75 poz. 690 z późn. zm.) znajduje się wiele przepisów szczegółowo regulujących dostosowanie budynków dla potrzeb osób niepełnosprawnych, np.:

§ 54 ust. 2 W budynku mieszkalnym, zamieszkania zbiorowego oraz użyteczności publicznej, wyposażonym w dźwigi, należy zapewnić dostęp do nich i dojazd na wszystkie kondygnacje użytkowe osobom niepełnosprawnym.

§ 55 ust. 2. W nowo wznoszonym niskim budynku zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej, niewymagających,
zgodnie z § 54 ust. 1, wyposażenia w dźwigi, należy zainstalować urządzenia techniczne, zapewniające osobom niepełnosprawnym dostęp na kondygnacje z pomieszczeniami użytkowymi, z których muszą one korzystać. Nie dotyczy to budynków koszarowych, a także budynków zakwaterowania w zakładach karnych, aresztach śledczych oraz w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich.

§ 62 ust. 2. W wejściach do budynku i ogólnodostępnych pomieszczeń użytkowych mogą być zastosowane drzwi obrotowe lub wahadłowe, pod warunkiem usytuowania przy nich drzwi rozwieranych lub rozsuwanych, przystosowanych do ruchu osób niepełnosprawnych,

§ 71. ust. 1. Pochylnie przeznaczone dla osób niepełnosprawnych powinny mieć szerokość płaszczyzny ruchu 1,2 m, krawężniki o wysokości co najmniej 0,07 m i obustronne poręcze (…),

§ 74. W budynku użyteczności publicznej pomieszczenia ogólnodostępne ze zróżnicowanym poziomem podłóg powinny być przystosowane do ruchu osób niepełnosprawnych.

§ 86. ust 1. W budynku, na kondygnacjach dostępnych dla osób niepełnosprawnych, co najmniej jedno z ogólnodostępnych pomieszczeń higieniczno-sanitarnych powinno być przystosowane dla tych osób (…)

Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. (Dz. U. 03 Nr 207 poz. 2016) Art. 1 ust. 2 pkt 5 ustawy określa, że w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym uwzględnia się wymagania ochrony zdrowia oraz bezpieczeństwa ludzi i mienia, a także potrzeby osób niepełnosprawnych.

Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie z dnia 2 marca 1999 r. (Dz. U. 99 Nr 43 poz. 430). Zgodnie z § 44 ust. 6 urządzenia na chodniku, w szczególności podpory znaków drogowych, słupy oświetleniowe należy tak usytuować, aby nie utrudniały użytkowania chodnika w tym przez osoby niepełnosprawne.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 9 stycznia 2004 r. w sprawie warunków wykonywania powszechnych usług pocztowych (Dz. U. 04 Nr 5 poz. 34) nakładają obowiązek zapewnienia możliwości korzystania z usług pocztowych osobom niepełnosprawnym.

To tylko kilka przykładów przepisów regulujących dostępność architektoniczną w Polsce.

Jeśli Twoje prawa związane z dostępnością architektoniczną zostały naruszone zgłoś to do nas za pomocą naszego systemu Monitoringu Konwencji. Nie czekaj! Pomożemy Ci rozwiązać problem.

post

Ambasadorzy Konwencji w Warszawie

Czy łatwo poruszać się po Warszawie osobom na wózku? Czy osoba niewidoma może korzystać ze zbiorów bibliotecznych? Jakie są warunki podróżowania z psem przewodnikiem? W jaki sposób osoba z niepełnosprawnością może zagłosować w wyborach? Z takimi zadaniami zmierzyli się uczestnicy gry miejskiej „Dostępna Warszawa”, którzy wcielili się w rolę Ambasadorów ONZ, przybywających do stolicy Polski z misją sprawdzenia, czy zapisy Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych są przestrzegane.

Read More

post

Osoby z niepełnosprawnościami w sądzie

O prawie osób głuchych do tłumacza języka migowego w sądzie mówi art. 13 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych. To źródło również prawa do innych udogodnień w sądzie dla osób z niepełnosprawnościami. Wspomniany artykuł brzmi następująco:

,,Państwa Strony zapewnią osobom niepełnosprawnym, na zasadzie równości z innymi osobami, skuteczny dostęp do wymiaru sprawiedliwości, w tym poprzez wprowadzenie dostosowań proceduralnych i dostosowań odpowiednich do ich wieku, w celu ułatwienia skutecznego udziału, bezpośrednio lub pośrednio, zwłaszcza jako świadków, we wszelkich postępowaniach prawnych, w tym na etapie śledztwa i innych form postępowania przygotowawczego.”

Jak sprawa ochrony praw osób z niepełnosprawnościami w sądzie wygląda w polskim prawie, tłumaczy analiza Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej pochodząca ze strony www.mpips.gov.pl:

,,Zgodnie z Kodeksem postępowania karnego w postępowaniu karnym oskarżony musi mieć obrońcę jeżeli jest głuchy, niemy lub niewidomy, albo gdy zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego poczytalności. Oskarżony musi mieć obrońcę również wtedy, gdy sąd uzna to za niezbędne ze względu na okoliczności utrudniające obronę. Zasady te obowiązują także w postępowaniu karnym skarbowym. W postępowaniu w sprawach o wykroczenia obrońcę z urzędu można ustanowić, jeżeli wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwości.

W zależności od rodzaju i stopnia niepełnosprawności osoba niepełnosprawna może być przesłuchana z udziałem biegłego lekarza lub tłumacza języka migowego. Przesłuchanie świadka niepełnosprawnego może odbyć się w miejscu jego pobytu, w trakcie rozprawy sąd może także zlecić przesłuchanie świadka sędziemu wyznaczonemu ze swego składu lub sądowi wezwanemu, w którego okręgu świadek przebywa, jeżeli świadek nie stawił się z powodu przeszkód zbyt trudnych do usunięcia.

Jeżeli niepełnosprawność uniemożliwia adresatowi pokwitowanie odbioru pisma doręczający sporządza na zwrotnym pokwitowaniu odpowiednią wzmiankę; wówczas doręczenie uważa się za dokonane.

Uprawnienia procesowe stron mogą być wykonywane przez osoby, pod których pieczą pozostaje osoba niepełnosprawna, w sprawie może występować ich reprezentant procesowy (obrońca, pełnomocnik).

Sąd dopuszcza do udziału w postępowaniu przedstawicieli organizacji społecznych gdy leży to w interesie wymiaru sprawiedliwości, przedstawiciele organizacji społecznych mogą ubiegać się o udział w postępowaniu karnym, jeżeli zachodzi potrzeba ochrony interesu społecznego lub ważnego interesu indywidualnego.

Kodeks postępowania cywilnego zawiera następujące rozwiązania celem ułatwienia osobom niepełnosprawnym udziału w postępowaniu:

– jeżeli odbierający pismo nie może potwierdzić jego odbioru własnoręcznym podpisem, doręczający sam oznacza datę doręczenia oraz przyczyny braku podpisu,

– przesłuchanie osób dotkniętych chorobą lub kalectwem, które nie mogą bez szkody dla stanu zdrowia przybyć w celu przesłuchania do budynku sądu odbywa się w miejscu ich przebywania,

– osoby nieme i głuche składają zeznania na piśmie lub przy pomocy biegłego – tłumacza języka migowego. Dotyczy to przeprowadzania dowodu z zeznań świadków oraz z przesłuchania stron. Wykładnia celowościowa odpowiednich regulacji wskazuje, że także wówczas, gdy korzystają one z innych uprawnień procesowych (składanie na rozprawie lub posiedzeniu jawnym oświadczeń, zarzutów, wniosków dowodowych, zadawanie pytań osobom przesłuchiwanym), wymagających bezpośredniego kontaktowania się z sądem lub uczestnikami postępowania, mogą one skutecznie wnosić o powołanie tłumacza języka migowego.

Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego strony i uczestnicy postępowania mają prawo do otrzymania z akt sprawy zapisu dźwięku, chyba że protokół został sporządzony wyłącznie pisemnie. Analogiczne postanowienie stosuje się w postępowaniu nieprocesowym.

Z uwagi na niedostateczne wyposażenie niektórych sal sądowych w odpowiedni sprzęt i oprogramowanie protokoły elektroniczne nie są w pełni dostępne. Jednak zasadą jest, zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego, że z przebiegu posiedzenia jawnego protokolant sporządza protokół utrwalając przebieg posiedzenia za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk oraz pisemnie, pod kierunkiem przewodniczącego.

Postępujące inwestycje w sprzęt powodują, że zapewnienie dostępu do protokołu elektronicznego we wszystkich sądach jest tylko kwestią czasu.

Osoby z niepełnosprawnością ruchową mogą wystąpić do przewodniczącego wydziału sądu z wnioskiem o wydanie zarządzenia o przesłaniu akt do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania osoby niepełnosprawnej w celu ułatwienia jej przejrzenia akt i sporządzenia odpisów.

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości Regulamin urzędowania sądów powszechnych przewiduje, że wszyscy obecni na sali rozpraw powstają z miejsc w czasie wejścia sądu na salę, odbierania przez sąd przyrzeczenia, ogłaszania wyroku oraz w czasie opuszczania Sali przez sąd, a w czasie posiedzenia każda osoba powstaje z miejsca, gdy przemawia do sądu lub gdy sąd do niej się zwraca. W uzasadnionych przypadkach, a zwłaszcza gdy przemawiają za tym względy zdrowotne lub podczas składania długotrwałych zeznań, przewodniczący posiedzenia może zezwolić na pozostawanie w pozycji siedzącej.

Kodeks postępowania administracyjnego zawiera następujące rozwiązania:

– podania (żądania, wyjaśnienia, odwołania, zażalenia) mogą być wnoszone pisemnie, telegraficznie lub za pomocą dalekopisu, telefaksu, poczty elektronicznej albo za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej właściwego organu administracji publicznej, umożliwiającego wprowadzenie danych do systemu teleinformatycznego tego organu, a także ustnie do protokołu,

– jeżeli przepis prawa nie wymaga urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego w drodze zaświadczenia właściwego organu administracji, organ administracji publicznej odbiera od strony, na jej wniosek, oświadczenie złożone pod rygorem odpowiedzialności za fałszywe zeznania,

– podanie wniesione pisemnie albo ustnie do protokołu powinno być podpisane przez wnoszącego, a protokół ponadto przez pracownika, który go sporządził; gdy podanie

wnosi osoba, która nie może lub nie umie złożyć podpisu, podanie lub protokół podpisuje za nią inna osoba przez nią upoważniona, czyniąc o tym wzmiankę obok podpisu,

– organ administracji publicznej sporządza zwięzły protokół z każdej czynności postępowania mającej istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, chyba że czynność została w inny sposób utrwalona na piśmie,

– protokół odczytuje się wszystkim osobom obecnym, biorącym udział w czynności urzędowej, które powinny następnie protokół podpisać, odmowę lub brak podpisu którejkolwiek osoby należy omówić w protokole, protokół przesłuchania powinien być odczytany i przedstawiony do podpisu osobie zeznającej niezwłocznie po złożeniu zeznania.

Ustawa Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi przewiduje, że posiedzenia sądowe odbywają się w budynku sądowym, a poza tym budynkiem tylko wówczas, z zachowaniem wymagań dotyczących bezpieczeństwa, gdy czynności sądowe muszą być wykonane w innym miejscu albo gdy odbycie posiedzenia poza budynkiem sądowym ułatwia przeprowadzenie sprawy lub przyczynia się znacznie do zaoszczędzenia kosztów.

Ustawa Prawo o notariacie przewiduje, że jeżeli osoba biorąca udział w czynnościach:

− jest głucha lub głuchoniema, notariusz jest obowiązany przekonać się, że treść czynności jest jej dokładnie znana i zrozumiała notariusz może przywołać do czynności biegłego,

− jest niewidoma, głucha, niema lub głuchoniema, notariusz na życzenie takiej osoby powinien przywołać do czynności wskazaną przez nią zaufaną osobę, a notariusz powinien uprzedzić o tym osoby zainteresowane,

− nie umie lub nie może pisać, powinna na dokumencie złożyć tuszowy odcisk palca, obok tego odcisku zaś inna osoba wpisze imię i nazwisko osoby nieumiejącej lub niemogącej pisać, umieszczając swój podpis.

Jeżeli w akcie bierze udział osoba, która nie umie lub nie może pisać, notariusz stwierdza, że osoba ta aktu nie podpisała, i podaje, z jakich powodów.

Specjalnym dostosowaniem skierowanym do wszystkich dzieci, także dzieci niepełnosprawnych, są pokoje przyjaznych przesłuchań. Zgodnie ze standardami pokój zapewnia dziecku poczucie prywatności, bezpieczeństwa psychicznego i fizycznego w czasie przesłuchania, gwarantując zarazem spełnienie wymogów wymiaru sprawiedliwości związanych z gromadzeniem wiarygodnego materiału dowodowego.

Ustawodawca uzależnił ustanowienie pełnomocnika z urzędu od uznania przez sąd, że jego udział w sprawie jest potrzeby. Podejmując decyzję w sprawie sąd dokonuje analizy całokształtu okoliczności danej sprawy. Jeżeli sąd dokona błędnej oceny i nie ustanowi pełnomocnika z urzędu, mimo że jego udział był potrzebny, postępowanie będzie dotknięte nieważnością z powodu pozbawienia strony możliwości obrony swoich spraw.

Jeśli Twoje prawa związane z dostępem do wymiaru sprawiedliwości zostały naruszone zgłoś to do nas za pomocą naszego systemu Monitoringu Konwencji. Nie czekaj! Pomożemy Ci rozwiązać problem.

post

Prawo dzieci z niepełnosprawnościami do edukacji włączającej

Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych w artykule 7 punkt 2 wyraźnie nakreśla naczelną zasadę w odniesieniu do praw dzieci niepełnosprawnych:

,,We wszystkich działaniach dotyczących dzieci niepełnosprawnych należy przede wszystkim kierować się najlepszym interesem dziecka.”

Z kolei prawo dzieci z niepełnosprawnościami do uczęszczania do bezpłatnych powszechnych szkół jest zawarte w art. 24 Konwencji, który mówi m.in., że: „Państwa Strony zapewnią włączający system kształcenia umożliwiający integrację na wszystkich poziomach edukacji i w kształceniu ustawicznym. (…) Realizując to prawo, Państwa Strony zapewnią, że:

  1. (a) osoby niepełnosprawne nie będą wykluczane z powszechnego systemu edukacji ze względu na niepełnosprawność, a także, że dzieci niepełnosprawne nie będą wykluczane z bezpłatnej i obowiązkowej nauki w szkole podstawowej lub z nauczania na poziomie średnim,

  2. (b) osoby niepełnosprawne będą korzystać z włączającego, bezpłatnego nauczania obowiązkowego wysokiej jakości, na poziomie podstawowym i średnim, na zasadzie równości z innymi osobami, w społecznościach, w których żyją, (…)

Prawo rodziców do wyboru placówki dla swojego dziecka z niepełnosprawnością, jest szczegółowo opisany w Informatorze dla rodziców, który można znaleźć na stronie: www.pomocdlarodzicow.pl. Oto fragment, który to przytacza: ,,Decyzja w sprawie najlepszej dla dziecka formy kształcenia należy wyłącznie do rodziców. Zalecenia poradni psychologiczno pedagogicznej, sugestie terapeutów, nauczycieli czy urzędników nie są dla rodziców wiążące. Prawo rodziców do wyboru formy kształcenia jest podkreślone w Ustawie o systemie oświaty, która określa, że na wniosek rodziców jednostka samorządu terytorialnego zapewnia odpowiednią formę kształcenia. Podstawa prawna: art. 71b Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. 2004, nr 256, poz. 2572, z późn. zm.)

Edukacja w oddziale ogólnodostępnym blisko domu pozwala dziecku z niepełnosprawnością na pełen kontakt ze zdrowymi rówieśnikami, daje mu jednorodne środowisko rówieśnicze, bo koledzy ze szkoły spotykają się na podwórku.

Nie istnieją kwestie dowozu i całej logistyki z tym związanej. Niestety, wiele szkół i przedszkoli ogólnodostępnych ma nadal problemy z realizacją zaleceń zawartych z orzeczeniach o potrzebie kształcenia specjalnego. Takie placówki zazwyczaj nie zatrudniają odpowiednich specjalistów, a nauczyciele nie mają doświadczenia w pracy z dziećmi z niepełnosprawnościami. Decydując się na edukację w oddziale ogólnodostępnym, rodzic powinien mieć świadomość, że prawdopodobnie będzie musiał domagać się realizacji specjalnych potrzeb edukacyjnych dziecka.”

Jeśli Twoje prawa związane z wyborem placówki edukacyjnej dla Twojego dziecka z niepełnosprawnością zostały naruszone zgłoś to do nas za pomocą naszego systemu Monitoringu Konwencji. Czekamy również na inne zgłoszenia z obaszaru edukacji. Nie czekaj! Pomożemy Ci rozwiązać problem.

post

Prawa wyborcze osób z niepełnosprawnościami

Prawa wyborcze dla osób z niepełnosprawnościami są zagwarantowane przez artykuł 29 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych:

,,Państwa Strony zagwarantują osobom niepełnosprawnym prawa polityczne i możliwość korzystania z nich, na zasadzie równości z innymi osobami oraz zobowiązują się do:

(a) zapewnienia, że osoby niepełnosprawne będą mogły efektywnie i w pełni uczestniczyć w życiu politycznym i publicznym, na zasadzie równości z innymi osobami, bezpośrednio lub za pośrednictwem swobodnie wybranych przedstawicieli, włączając w to prawo i możliwość korzystania z czynnego i biernego prawa wyborczego, między innymi poprzez:

(I) zapewnienie, że tryb głosowania oraz stosowane w związku z nim urządzenia i materiały będą odpowiednie, dostępne i łatwe do zrozumienia i zastosowania,

(II) ochronę praw osób niepełnosprawnych do tajnego głosowania w wyborach i referendach publicznych bez zastraszania, a także do kandydowania w wyborach, efektywnego sprawowania urzędu i pełnienia wszelkich funkcji publicznych na wszystkich szczeblach rządzenia, ułatwianie korzystania ze wspomagających i nowych technologii tam, gdzie to właściwe,

(III) gwarancje swobody wyrażania woli przez osoby niepełnosprawne występujące jako wyborcy i, w tym celu, tam gdzie to konieczne, zezwalanie osobom niepełnosprawnym, na ich życzenie, na korzystanie z pomocy w głosowaniu ze strony wybranej przez nie osoby;

(b) aktywnego promowania środowiska, w którym osoby niepełnosprawne będą mogły efektywnie i w pełni uczestniczyć w kierowaniu sprawami publicznymi, bez dyskryminacji i na zasadzie równości z innymi osobami, oraz zachęcania ich do udziału w sprawach publicznych, w tym do:

(I) udziału w organizacjach pozarządowych i stowarzyszeniach uczestniczących w życiu publicznym i politycznym kraju, a także w działalności partii politycznych i zarządzania nimi,

(II) tworzenia organizacji osób niepełnosprawnych w celu reprezentowania osób niepełnosprawnych na szczeblu międzynarodowym, krajowym, regionalnym i lokalnym oraz przystępowania do takich organizacji.”

Dzięki innemu projektowi realizowanemu przez Fundację Instytut Rozwoju Regionalnego powstał Informator wyborczy dla osób starszych i z niepełnosprawnościami, który pozwoli jeszcze lepiej zorientować się w przysługujących prawach osobom z niepełnosprawnościami.

Jeśli Twoje prawa związane z udziałem w wyborach zostały naruszone zgłoś to do nas za pomocą naszego systemu Monitoringu Konwencji. Nie czekaj! Pomożemy Ci rozwiązać problem.

post

Pies asystujący w polskim prawie

W art. 9 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych w punkcie 2 Państwa Strony zobowiązują się do podjęcia odpowiednich środków w celu m.in. zapewnienia różnych form pomocy i pośrednictwa ze strony innych osób lub zwierząt, w tym przewodników,(…) w celu ułatwienia dostępu do ogólnodostępnych budynków i innych obiektów publicznych.

Z kolei w art. 20 Państwa Strony zobowiązują się do podjęcia skutecznych środków celem umożliwienia osobom niepełnosprawnym mobilności osobistej i możliwie największej samodzielności  w tym zakresie, między innymi poprzez dostęp do pomocy i pośrednictwa ze strony innych osób lub zwierząt, w tym poprzez ich udostępnianie po przystępnej cenie.

Prawo wstępu z psem przewodnikiem do budynków użyteczności publicznej wynika ponadto pośrednio z wielu innych zapisów Konwencji mówiących o prawie osób niepełnosprawnych do udziału w życiu publicznym i korzystania z powszechnie dostępnych usług na równych prawach ze wszystkimi.

W polskim prawie kwestię psów asystujących reguluje art. 20a Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych:

1. Osoba niepełnosprawna wraz z psem asystującym ma prawo wstępu:

    1) do obiektów użyteczności publicznej, w szczególności: budynków i ich otoczenia przeznaczonych na potrzeby administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, opieki zdrowotnej, opieki społecznej i socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym, świadczenia usług pocztowych lub telekomunikacyjnych oraz innych ogólnodostępnych budynków przeznaczonych do wykonywania podobnych funkcji, w tym także budynków biurowych i socjalnych;

    2) do parków narodowych i rezerwatów przyrody;

    3) na plaże i kąpieliska.

2. Uprawnienie, o którym mowa w ust. 1, przysługuje również w środkach transportu kolejowego, drogowego, lotniczego i wodnego oraz w innych środkach komunikacji publicznej.

3. Uprawnienie, o którym mowa w ust. 1 i 2, nie zwalnia osoby niepełnosprawnej z odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez psa asystującego.

4. Warunkiem skorzystania z uprawnienia, o którym mowa w ust. 1 i 2, jest wyposażenie psa asystującego w uprząż oraz posiadanie przez osobę niepełnosprawną certyfikatu potwierdzającego status psa asystującego i zaświadczenia o wykonaniu wymaganych szczepień weterynaryjnych.

5. Z uprawnienia, o którym mowa w ust. 1 i 2, może korzystać trener psa szkolonego na psa asystującego na podstawie zaświadczenia wydanego przez podmiot prowadzący szkolenie psów asystujących. Przepisy ust. 4 i 6 stosuje się odpowiednio.

6. Osoba niepełnosprawna nie jest zobowiązana do zakładania psu asystującemu kagańca oraz prowadzenia go na smyczy.

Jeśli Twoje prawa związane z posiadaniem i korzystaniem z pomocy psa przewodnika zostały naruszone zgłoś to do nas za pomocą naszego systemu Monitoringu Konwencji. To samo dotyczy naruszeń prawa związanych ze staraniem się o zakup psa przewodnika. Nie czekaj! Pomożemy Ci rozwiązać problem.