Cały czas przyjmujemy zgłoszenia od osób doświadczających dyskryminacji oraz będących świadkami naruszenia prawa.

Za pomocą naszej strony nadal można przesyłać do ekspertów zgłoszenia sytuacji, w których osoby z niepełnosprawnością doświadczyły dyskryminacji. Opis procedury znajduje się pod linkiem

Jak działa monitoring?

Nasi konsultanci nie pozostawią żadnego zgłoszenia bez odpowiedzi. W przypadku skomplikowanej sprawy sami podejmą interwencję w imieniu osoby pokrzywdzonej.

Zachęcamy także do korzystania z bazy wiedzy, w której znajdują się liczne wzory pism przydatnych w kontakcie z instytucjami państwowymi przy załatwianiu wielu spraw.

Zakończyliśmy projekt Monitoring obywatelski Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami, finansowany ze środków Funduszy Europejskiego Okręgu Gospodarczego w ramach programu Obywatele dla Demokracji.

Projekt dotyczył monitoringu obywatelskiego Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami i był realizowany w okresie od 1 września 2014 do 30 września 2015 roku . Zaangażowane osoby – Ambasadorowie Konwencji – zgłaszające naruszenia prawa, otrzymały wsparcie doradcze, by samodzielnie podjąć próbę rozwiązania problemu (na wzór self-adwokatów). Zgłoszenia trafiały do odpowiednich instytucji, gdzie prowadzono interwencję.

Partnerzy (8 organizacji), zaangażowani w realizację projektu, poprzez oferowaną pomoc w likwidowaniu zgłaszanych naruszeń prawa, zmierzali przede wszystkim do wzrostu aktywności obywatelskiej osób z niepełnosprawnościami, ale także poprawy jakości usług instytucji, z których osoby te nie mogą korzystać ze względu na ich niski poziom wielotorowej dostępności. W tym celu przygotowano wzory pism interwencyjnych, procedury rozwiązywania sytuacji spornych oraz na bieżąco wspierano klientów projektów w obszarach naruszeń. Zgromadzono także przykłady dobrych praktyk, mogące służyć za wzór.

W czasie trwania monitoringu przyjęto 455 zgłoszeń o naruszenie prawa w obszarze:
• Edukacji (art. 24 Konwencji) -178 zgłoszenia
• Zabezpieczeń społecznych (art. 19 oraz 28) – 65 zgłoszeń
• Dostępność architektoniczna – 6 zgłoszenia
• Praca – 52 zgłoszeń
• Psy przewodniki – 8 zgłoszeń
• Wybory – 4 zgłoszenia
• Dostępność informacji – 98 zgłoszeń
• Ubezwłasnowolnienie i wymiar sprawiedliwości – 12 zgłoszeń
• Inne – 32 zgłoszenia

397 spraw udało się rozwiązać na korzyść pokrzywdzonego.

Wnioski i rekomendacje we wszystkich obszarach są zgodne – podstawowym problemem, z jakim borykają się osoby z niepełnosprawnościami jest brak wiedzy na temat Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami, a także świadomości praw z nich wynikających. Nadal zatem należy działać na rzecz poszerzania tej wiedzy i utrwalania świadomości.

Partnerzy, realizujący projekt podjęli takie wzajemne zobowiązanie. Uzgodnili ponadto, iż działalność konsultacyjna będzie prowadzona pomimo zakończenia projektu. Zostaną w tym celu wykorzystane środki, wypracowane w ramach projektu (narzędzie do zgłaszania naruszeń i dobrych praktyk, wzory pism, procedury etc.). Konsultacje będą prowadzone w ramach środków własnych.

Działania projektowe były podejmowane przez partnerów formalnych
i nieformalnych.

Partnerzy formalni to:

• Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego (lider) (FIRR),
• Fundacja Pies Przewodnik (FPP),
• Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym (PSOUU).
Partnerzy nieformalni to:
• Fundacja Aktywizacja (FA, dawniej Fundacja Pomocy Matematykom i Informatykom Niesprawnym Ruchowo),
• Polskie Forum Osób Niepełnosprawnych (PFON),
• Politechnika Gdańska (PG),
• Polski Związek Głuchych (PZG),
• Towarzystwo Pomocy Głuchoniewidomym (TPG).

W związku z debatą publiczną o zatrudnieniu osób z niepełnosprawnościami i zagrożeniem załamania systemu rehabilitacji, środowisko pozarządowe wystosowało do Kancelarii Prezydenta list popierający nowelizację art. 22 Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Kilkaset tysięcy osób z niepełnosprawnościami rocznie korzysta z rehabilitacji społecznej i zawodowej finansowanej przede wszystkim przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON), jednak bez nowelizacji Ustawy zabraknie na ten cel w przyszłym roku co najmniej 140 mln zł.

Stać się może tak z powodu furtki w Ustawie pozwalającej niektórym pracodawcom otrzymywać wsparcie przekraczające koszty zatrudnienia (sic!). W ostatnich latach poziom zatrudnienia w grupie wspieranej przez ten przepis spadł, a koszty tego wsparcia wzrosły o 240 mln zł (sic!).

Organizacje pozarządowe, zrzeszające i reprezentujące kilkaset tysięcy osób z niepełnosprawnościami zwracają uwagę, że przepis ten (art. 22) jest nieefektywny w zwiększaniu zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami (wręcz przeciwskuteczny) oraz niezgodny z Konwencją o Prawach Osób z Niepełnosprawnościami, która zobowiązuje Państwa-Strony do preferowania zatrudnienia na otwartym rynku pracy.

Z kolei beneficjenci art. 22 naciskają na zawetowanie nowelizacji. 26 października mija czas na podjęcie decyzji przez Prezydenta.

Apel NGOs do Prezydenta

Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego wraz z Partnerami prowadziła monitoring wdrażania zapsiów Konwencji o prawach osób z niepełnosrpawnościami od 1 września 2014 do 30 września 2015 roku. W tym okresie przyjęto 455 zgłoszeń o naruszenie, z czego 397 z nich udało się rozwiązać na korzyść pokrzywdzonego. Mamy przyjemnośc zaprezontować  raport końcowy z monitoringu, zawierający informacje na temat naruszeń oraz dobrych praktyk we wszystkich obszarach, w których wsparcie było prowadzone w czasie realizacji projektu.

Treść Raportu

Polska w 2012 r. ratyfikowała Konwencję o prawach osób z niepełnosprawnościami. Rząd stoi na stanowisku (taką informację zawarto m.in. we wniosku ratyfikacyjnym i projekcie sprawozdania do ONZ), że Konwencja została już wdrożona i prawa Osób z Niepełnosprawnościami są przestrzegane. Rząd (Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych – BON) nie prowadzi aktywnej polityki na rzecz Konwencji. Na to nakłada się niska aktywność samych osób z niepełnosprawnościami oraz wciąż ograniczona wiedza o swoich prawach obywatelskich, w tym o Konwencji. Bez działań ze strony środowiska osób z niepełnosprawnościami i samych tych osób sytuacja się nie zmieni.

Partnerzy, zaangażowani w realizację projektu, poprzez oferowane klientom wsparcie doradcze i pomoc w likwidowaniu zgłaszanych naruszeń prawa, zmierzali przede wszystkim do wzrostu aktywności obywatelskiej osób z niepełnosprawnościami, ale także poprawy jakości usług instytucji, z których osoby te nie mogą korzystać ze względu na ich niski poziom wielotorowej dostępności. W tym celu przygotowano wzory pism interwencyjnych, procedury rozwiązywania sytuacji spornych oraz na bieżąco wspierano klientów projektów w obszarach naruszeń. Zgromadzono także przykłady dobrych praktyk, mogące służyć za wzór.

Projekt został zakończony, jednak zgłoszenia będą nadal przyjmowane przy wykorzystaniu narzędzi i metod wypracowanych podczas realizacji projektu.

Zgłoszenia naruszeń oraz promowanie dobrych praktych można przesyłać do Konsultantów za pomocą strony internetowej http://monitoringobywatelski.firr.org.pl/zglos-naruszenie/

Serdecznie zapraszamy do włącznia się w przygotowania II Kongresu Osób z NIepełnosrpawnościami, który odbędzie się już w 2016 roku.

W najbliższą środę, 7 października, o godzinie 11:00 w warszawskim biurze Fundacji przy Pl.Konstytucji 5/4, odbędzie się pierwsze spotkanie organizacyjne partnerów i sympatyków II Kongresu Osób z NIepełnosprawnościami.

Zachęcamy organizacje pozarządowe oraz wszystkie osoby zainteresowane przygotowaniami przyszłorocznego Kongresu do włączenia się w działania organizacyjne.

W celu potwierdzenia swojego udziału w spotkaniu prosimy o kontakt z Panią Agatą Szal (agata.szal@firr.org.pl) lub sekretariatem Fundacji (12 629 85 14).

Swoje pomysły oraz sugestie dotyczące II Kongresu Osób z Niepełnosprawnościami można także przesyłać na adres mailowy: kongres@firr.org.pl

Zapraszamy do wspólpracy!

16 września w Warszawie odbył się pierwszy ogólnopolski Kongres Osób z Niepełnosprawnościami. Wydarzenie zgromadziło blisko 400 uczestników z całej Polski, którzy przyjechali, by rozmawiać o prawach osób z niepełnosprawnościami. Punktem wyjścia w dyskusji były wnioski z Monitoringu obywatelskiego Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami i postulaty zawarte w Społecznym Raporcie Alternatywnym z realizacji Konwencji.  

– W Polsce żyje ponad 4 miliony osób z niepełnosprawnościami, czyli 10% społeczeństwa. Do tej pory brakowało formuły – narzędzia do tego, by głos tej społeczności był słyszalny. I tak zrodził się pomysł organizacji Kongresu w takiej formie, by włączyć osoby z niepełnosprawnościami i ich najbliższe otoczenie do publicznej debaty. – mówił Aleksander Waszkielewicz, Fundator Fundacji Instytut Rozwoju Regionalnego, przedstawiając idee Kongresu.

Spotkanie rozpoczęła Grupa Teatralna „Czyści Formaliści” zaskakującym spektaklem „Schizofrenia”. Spektakl powstał dzięki pracy aktorów z osobami z niepełnosprawnościami oraz na kanwie ich  wspomnień i doświadczeń.

Zdj.1. Grupa teatralna „Czyści Formaliści” w spektaklu „Schizofrenia”

Kongres oficjalnie otworzył Rzecznik Praw Obywatelskich, dr Adam Bodnar. W swoim wystąpieniu zadeklarował pełne poparcia dla postanowień Kongresu oraz podkreślił priorytetowe traktowanie w swoich działaniach problematyki osób z niepełnosprawnościami.

Ważnym punktem programu było wręczenie wyróżnień i nadanie tytułu Ambasadora Konwencji ONZ 11 osobom i 4 instytucjom, które aktywnie promowały zapisy Konwencji oraz w swoim codziennym życiu walczyły o równe prawa osób z niepełnosprawnościami. Wśród wyróżnionych znaleźli się przedstawiciele środowiska osób z niepełnosprawnościami, samorządowcy, pracownicy instytucji publicznych (m.in. Biura Rzecznika Praw Obywatelskich i Ministerstwa Edukacji Narodowej), firm oraz mediów.

Zdj.2. Ambasadorowie Konwencji ONZ

Program I Kongresu opierał się na wnioskach płynących z Monitoringu obywatelskiego (http://monitoringobywatelski.firr.org.pl/)- projektu, podczas którego osoby z niepełnosprawnościami zgłaszały naruszenia prawa i sytuacje, w których doświadczyły dyskryminacji. Eksperci dostępni podczas Kongresu również odpowiadali na pytania i udzielali porad w takich dziedzinach, jak: edukacja, praca, dostępność architektoniczna, zabezpieczenia społeczne, psy przewodniki, ubezwłasnowolnienie, czy dostępność informacji. W przerwach między poszczególnymi panelami dyskusyjnymi uczestnicy mogli obejrzeć filmy promocyjne organizacji pozarządowych.

Filmy promocyjne Kongres Osób z Niepełnosprawnościami

Obsługę cateringową podczas Kongresu zapewniła firma „CISZ – Catering i Szkolenia” (http://www.cisz.pl/), której założycielka Pani Teresa Jóśk była uczestniczą projektu „Pełnosprawna Firma”, realizowanego przez Fundację Instytut Rozwoju Regionalnego.

Podczas konferencji poruszono problemy związane z wdrażaniem postanowień Konwencji. Prelegenci wskazywali głównie na bariery psychologiczne oraz pozorne działania wielu samorządów i urzędów. Prawo w Polsce dotyczące osób z niepełnosprawnościami nie jest najgorsze (chociażby szeroki wachlarz uprawnień do głosowania, zagwarantowany Kodeksem wyborczym). Wady i uchybienia dotyczą najczęściej praktycznego jego realizowania.

– Wiele rzeczy, np. w dziedzinie zapewnienia dostępności informacji, realizowane są na poziomie minimalnym. Często nie są one przemyślane i systematyczne. Wiele z informacji, które udostępnia samorząd, jest niedostępnych dla osób z niepełnosprawnościami. Nie ma tłumacza języka migowego, choć ustawa tego wymaga.- stwierdziła Łucja Kornaszewska-Antoniuk z Fundacji Aktywizacja, przedstawiając wyniki badań dotyczących realizacji Konwencji przez samorządy.

Zdj.3. Eksperci podczas pierwszego panelu dyskusyjnego

Innym ważnym problemem poruszonym podczas Kongresu, była sytuacja prawna w jakiej znajdują się osoby ubezwłasnowolnione oraz osoby z niepełnosprawnością intelektualna i psychiczną. Dr Monika Zima-Parjaszewska, wiceprezes PSOUU,  omawiając wyniki monitoringu obywatelskiego, dotyczące wymiaru sprawiedliwości, wskazała na brak empatii wśród pracowników sądów i przedmiotowe traktowanie osób z niepełnosprawnością.

Zdj.4. Paneliści podczas  II części konferencji

W ostatniej części spotkania, Aleksander Waszkiewicz  z Fundacji Instytut Rozwoju Regionalnego, przedstawił wnioski i postulaty zawarte w Alternatywnym Raporcie Społecznym z realizacji Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami. Raport ma charakter uzupełniający w stosunku do opracowań przygotowanych przez rząd i Rzecznika Praw Obywatelskich. Opisuje sytuację po dwóch latach od ratyfikacji przez Polskę Konwencji oraz zwraca szczególną uwagę na praktykę i życie codzienne osób z niepełnosprawnościami.

– Nie wystarczy analizować, nie wystarczy dostrzegać problemów – trzeba aktywnie działać na rzecz ich rozwiązania i cieszę się, że organizacje pozarządowe taki wysiłek podejmują – mówił RPO dr Adam Bodnar.

Kongres był pierwszym krokiem do bardziej aktywnego zaangażowania osób z niepełnosprawnościami w walce o ich prawa. Na zakończenie spotkania wszyscy jego uczestnicy zgodnie stwierdzili, że ta inicjatywa musi być kontynuowana w kolejnych latach.

Zdj.5.Uczestnicy I Kongresu Osób z Niepełnosprawnościami

18 września br. przedstawiciele środowiska osób z niepełnosprawnościami przekazali na ręce Dyrektor Biura Dialogu i Inicjatyw Obywatelskich Kancelarii Prezydenta –  Pani Grażyny Wereszczyńskiej, list do Pana Prezydenta Andrzeja Dudy dotyczący realizacji w Polsce Konwencji ONZ o Prawach Osób z Niepełnosprawnościami. List podpisany jest przez 130 organizacji pozarządowych działających na rzecz ponad miliona osób z różnymi niepełnosprawnościami, a także przez ich członków oraz przedstawicieli nauki.

Przekazanie listu było okazją do spotkania i zaprezentowania postulatów wynikających ze Społecznego Raportu Alternatywnego z realizacji Konwencji ONZ o Prawach Osób z Niepełnosprawnościami, opracowanego przez szerokie grono ekspertów świata nauki oraz organizacji pozarządowych. Przedstawiciele sygnatariuszy listu przedstawili Pani Dyrektor Grażynie Wereszczyńskiej oraz Pani Joannie Kamińskiej, ekspertce ds. osób z niepełnosprawnościami w Kancelarii Prezydenta, aktualne problemy związane z wdrożeniem przez Polskę Konwencji i wyzwań polityki społecznej w tym zakresie. Przypomnieli także o braku ratyfikacji przez Polskę Protokołu Dodatkowego do Konwencji i potrzebie odejścia od Oświadczenia Rządowego w sprawie mocy obowiązywania Konwencji.

Anna Rutz zwróciła uwagę na konieczność zmiany systemu orzecznictwa wobec konwencyjnej definicji niepełnosprawności oraz wzmocnienia wsparcia zatrudnienia na otwartym rynku pracy. Adam Zawisny przypomniał o roli alternatywnych wobec domów pomocy społecznej form wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami (np. mieszkania wspomagane czy asystent osobisty).

Dr Monika Zima-Parjaszewska wskazała na konieczność uchylenia instytucji ubezwłasnowolnienia i wprowadzenia systemu wspieranego podejmowania decyzji. Podkreśliła także potrzebę likwidacji zakazu małżeństw wobec osób z niepełnosprawnościami.

Grzegorz Kozłowski zwrócił uwagę na zbyt małe wsparcie wobec osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin oraz potrzebę uniwersalnego projektowania i dostępności przestrzeni publicznej, produktów, usług. Kajetana Maciejska-Roczan przedstawiła problem ograniczonego dostępu do alternatywnych form komunikacji (np. tłumacza języka migowego, zapisu w alfabecie Braille’a, audiodeskrypcji).

Jak zadeklarowała Pani Dyrektor Grażyna Wereszczyńska, spotkanie to było początkiem dalszej współpracy na rzecz obywateli z niepełnosprawnościami i ich otoczenia.

Załączniki:

1. List środowiska osób z niepełnosprawnościami do Pana Prezydenta Andrzeja Dudy: List do Prezydenta o nową politykę społeczną w obszarze niepełnosprawności
2. Społeczny Raport Alternatywny z realizacji Konwencji ONZ o Prawach Osób z Niepełnosprawnościami: KSK_raport

(wersje w języku migowym i tekście łatwym do czytania znajdują się na stronie: http://konwencja.org/cala-tresc-raportu/).

Z przyjemnością prezentujemy Państwu ostateczną wersję Spoełcznego Raportu Alternatywnego z realizacji Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami.

Raport Alternatywny z wdrażania w Polsce KPON został napisany przez 20 autorów, skonsultowany i uzupełniony przez niemal 250 osób i poparty przez kilkadziesiąt organizacji pozarządowych działających na rzecz osób z niepełnosprawnościami. Jest więc głosem środowiska. Raport ma charakter uzupełniający w stosunku do opracowań przygotowanych przez rząd i Rzecznika Praw Obywatelskich. Opisując sytuację po dwóch latach od ratyfikacji przez Polskę Konwencji (stało się to 6 września 2012 r.) zwracaliśmy szczególną uwagę na praktykę i życie codzienne osób z niepełnosprawnościami.

W naszym kraju mieszka około 38 500 000 obywateli (szósty kraj w UE i trzydziesty czwarty na świecie). Główny Urząd Statystyczny oblicza, że 4 697 000 z nich ma urzędowe poświadczenie niepełnosprawności. Jako że system orzekania nie obejmuje wszystkich przypadków, można szacować, że postanowienia KPON w większym lub mniejszym stopniu dotyczą prawie ¼ Polaków. Polska ratyfikowała KPON w 2012 r., a związana jest nią niejako podwójnie jako kraj członkowski Unii Europejskiej (wstąpiliśmy do niej 1 maja 2004 r.). Polska jest dziewiątym pod względem wielkości krajem w Europie i siedemdziesiątym na świecie (312 tys. km2). PKB w 2014 r. to 546 mld dolarów. Polska ma HDI (Human Development Index) na poziomie 0.834 i jest w tej kategorii trzydziestym piątym krajem na świecie.

Już w najbliższą środę, 16 wześnia, na Uniwersytecie SWSP w Warszawie odbędzie się Kongres osób z niepełnosprawnościami. W trakcie spotkania będziemy omawiać postulaty zawarte w Raporcie, a wszyscy uczetnicy Kongresu będą mieli okazję dopisać własne postulaty do tej listy.

Dla wszystkich, którzy nie będą mogli być z nami w Warszawie, będziemy transmitować spotkanie online na stronie www.firr.org.pl!

Do pobrania:

Społeczny Raport Alternatywny_ostateczny Społeczny Raport Alternatywny_ostateczny

Ponad dwa lata po wielkim remoncie Dworca Warszawa Wschodnia za 60 milionów złotych i licznych poprawkach nadal miejsce to jest niedostosowane dla osób z niepełnosprawnościami. 

Brak jednolitych oznakowań, fragmentarycznie ułożone tzw. linie prowadzące, do których osoba niewidoma może przyłożyć laskę, brak kontrastowych taśm na szklanych drzwiach, pas orientacyjny z metalowym płotkiem na betonowych podstawach, dzieli ruch podróżnych na pół.  

Przed halą od ul. Kijowskiej przez kilka metrów ułożone są dwa rodzaje linii prowadzących. Jedna kieruje do drzwi, druga na szklaną ścianę. Dokładnie w miejscu, gdzie zaczyna się linia prowadząca do drzwi, jest betonowy słupek.

Wschodni przeszedł gruntowny remont przed Euro 2012. Praktycznie zburzono i wybudowano od nowa perony. To nie pierwszy, i pewnie nie ostatni przykład, gdy przy przebudowie miejsc publicznych zapomina się o potrzebach osób z niepełnosprawnością (najnowszy, niechlubny przykład ignorancji to nowe warszawskie bulwary wiślane, gdzie również nie uwzględniono udogodnień dla niepełnosprawnych).

fot. Jacek Zadrożny, Fundacja Vis Maior, na Dworcu Warszawa Wschodnia

Polska podpisała Konwencję 30 marca 2007 r. Nie podpisała natomiast Protokołu Fakultatywnego, na mocy którego można składać skargi do Komitetu ds. Praw Osób Niepełnosprawnych. W związku z tym skargi kierowane przez Polaków, nie są rozpatrywane przez ten Komitet.

Czym jest Komitet Praw Osób Niepełnosprawnych i na czym polega możliwość wnoszenia skargi indywidualnej w przypadku naruszenia Konwencji?

Komitet Praw Osób Niepełnosprawnych rozpatruje skargi indywidualne na podstawie Konwencji Praw Osób Niepełnosprawnych oraz jej Protokołu Fakultatywnego.

Kryteria dopuszczalności

Komitet podejmuje decyzję o dopuszczalności skargi, jeśli:

• ta sama sprawa nie jest i nie była rozpatrywana przez inny organ międzynarodowy;
• państwo, przeciwko któremu kierowana jest skarga uznaje kompetencje Komitetu Praw Osób Niepełnosprawnych do rozpatrywania skarg indywidualnych;
• osoby, które zgłaszają skargę wyczerpały wszystkie możliwe krajowe środki odwoławcze. Komitet może rozpatrywać skargi, które nie spełniły tego kryterium w przypadku nieuzasadnionej zwłoki w przeprowadzaniu krajowego postępowania odwoławczego lub uzasadnionego prawdopodobieństwa, że postępowanie to nie przyniesie skutecznego rozwiązania.

Procedura

Komitet Praw Osób Niepełnosprawnych informuje państwo – stronę o każdym zawiadomieniu, które zostało mu przedłożone. Państwo, którego dotyczy skarga, ma 6 miesięcy na przedłożenie Komitetowi pisemnego wyjaśnienia lub oświadczenia dotyczącego danej sprawy.

Jeśli Komitet uzna, że skarga nie spełnia kryteriów dopuszczalności, to zamyka postępowanie, o czym informowane są obie strony dochodzenia. W przypadku, gdy skarga spełnia kryteria dopuszczalności, badane są jej istota oraz zasadność.

Decyzja

Po rozpatrzeniu sprawy, Komitet przekazuje ewentualne uwagi i zalecenia państwu – stronie oraz osobie składającej skargę. Jeśli Komitet uzna skargę za zasadną, państwo ma 6 miesięcy na złożenie pisemnego oświadczenia oraz poinformowanie o podjętych środkach odnoszących się do zaleceń i ostatecznej decyzji Komitetu.

Dokumenty

1. Konwencja Praw Osób Niepełnosprawnych
   http://www.unic.un.org.pl/dokumenty/Konwencja_Praw_Osob_Niepelnosprawnych.pdf
2. Protokół Fakultatywny do Konwencji Praw Osób Niepełnosprawnych
   http://www.niepelnosprawni.gov.pl/dokumenty-organizacji-narodow-zj/protokol-fakultatywny-do-konwenc/

źródło: http://www.unic.un.org.pl/